De liefde overwint alles?

By 27 juni 2013Arbeidsrecht

Maar liefst de helft van de werknemers heeft weleens een liefdesverklaring gekregen op het werk. Relaties ontstaan dan ook regelmatig op de werkvloer. Een voordeel kan zijn dat verliefde collega’s langer werken, meer gedreven zijn en zich minder vaak ziek melden. Maar er is ook een keerzijde. (Geheime) relaties kunnen leiden tot onrust binnen de werkomgeving. Bovendien kan een beëindiging van een relatie tussen collega’s vervelende gevolgen hebben, ook voor de werkgever. In hoeverre kan een werkgever arbeidsrechtelijke consequenties verbinden aan de liefdesrelatie van zijn werknemer?

Het recht op privacy

Een werknemer heeft recht op bescherming van zijn privéleven. Het recht op privacy is niet enkel verankerd in het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, maar tevens in artikel 10 van de Nederlandse Grondwet. Dit recht strekt zich uit tot de werkplek, het kantoor en zakelijke activiteiten.

Relaties op het werk kunnen volgens de wet in beginsel niet worden verboden. Enkel indien een werkgever zijn gerechtvaardigde belangen daadwerkelijk geschaad ziet door de relatie, kan onder omstandigheden het werkgeversbelang een begrenzing van het recht op privacy van de werknemer rechtvaardigen. Wanneer een dergelijke relatie arbeidsrechtelijk kan worden gesanctioneerd, is vaak mede afhankelijk van de positie waarin de collega’s zich bevinden.

Relatie met een collega

Het recht op privacy lijkt te prevaleren boven het werkgeversbelang wanneer het gaat om een relatie tussen twee qua functie gelijke collega’s. Het enkele argument dat er door de relatie een geruchtenstroom of een organisatorisch probleem ontstaat, is onvoldoende om een dienstverband te kunnen beëindigen. Een werkgever zal een dergelijke situatie in principe intern moeten oplossen door bijvoorbeeld overplaatsing van één van de twee geliefden. Enkel wanneer de werkgever kan aantonen dat hij voldoende belang heeft om vanwege een relatie een werknemer te ontslaan, zal de kantonrechter hierin meegaan. Dat was bijvoorbeeld het geval in een zaak waarin twee geliefden elkaar uit hoofde van hun functie dienden te controleren.

Daarnaast speelt de grootte van de organisatie van de werkgever een rol. Naarmate de organisatie van de werkgever groter is, wordt meer flexibiliteit van de werkgever verwacht. Andersom zal er eerder een onwerkbare situatie ontstaan in een kleine organisatie.

Relatie met een leidinggevende

Een en ander ligt anders wanneer er sprake is van een relatie tussen werknemers die in een hiërarchische verhouding tot elkaar staan. Uit de rechtspraak blijkt dat het bewust of langdurig verzwijgen dan wel ontkennen van een relatie met een ondergeschikte, een leidinggevende kan worden aangerekend. Van een leidinggevende mag bovendien worden verwacht dat hij zich inzet om een mogelijke geruchtenstroom in goede banen te leiden. Zo ervoer bijvoorbeeld de directeur die een relatie was aangegaan met één van zijn ondergeschikten. Ondanks het feit dat hij werd geconfronteerd met opmerkingen van personeel en cliënten, bleef hij de relatie ontkennen en weigerde hij mee te werken aan enige maatregel. Deze starre houding kostte hem uiteindelijk zijn dienstverband.

De liefde overwint alles?

Het uitgangspunt is dat het aangaan van een liefdesrelatie met een collega valt onder de privésfeer van de werknemer. Daar dient de werkgever in principe buiten te blijven. Er zal sprake moeten zijn van bijkomende omstandigheden wil een werkgever het recht op privacy van de werknemer kunnen beperken. Een uitzondering op deze hoofdregel wordt gevormd door de situatie waarin er sprake is van een hiërarchische verhouding. Over het algemeen dient een leidinggevende meer verantwoordelijk te nemen gezien zijn voorbeeldfunctie. Eventuele negatieve gevolgen van een dergelijke relatie zullen sneller leiden tot verwijtbaarheid aan de zijde van de (leidinggevende) werknemer.
Men zegt dat de liefde alles overwint, maar dat geldt dus niet altijd. Soms overwint de werkgever.